شروع موج دوباره مسدود سازی سایت های دانلود فیلم
قصه یک قصه تکراری ولی روی اعصاب برای عشاق فیلم است. این گیر و گورها همگی در پاییز رخ داده و به نظر می‌رسد برگ‌ریزان درختان خزان باعث می‌شود که دکمه فیلترینگ نسبت به سایتهای فیلم حساس شود چرا که اولین بار مهر ۹۶ بود و تاینی موویز بسته شد و سپس مهر سال گذشته بود که دیبامووی از دست رفت و حالا نوک حمله به سمت 30nama و چند سایت دیگر گرفته شده است.
اخبار رسیده از سوی چند مجموعه دانلود فیلم که این روزها در بین کاربران محبوبیت خاصی دارند حکایت از این دارد که دامنه‌های آنها دائما فیلتر می‌شود، سایت 30nama در اکانت رسمی توییتر خود خبر از این داده که فیلتر شدن یکی از دامنه‌های جدید آنها تنها ۱۳ دقیقه طول کشیده و به نظر می‌رسد که این سرعت در مسدودسازی آدرس سایت های دانلود فیلم ، پیش‌زمینه‌ای برای یک حمله جدید علیه آنها باشد.
اکانت رسمی این سایت در توییتر خود چنین نوشته است: «از جمعه تا به امروز ۱۵ دامنه ی مختلف مربوط به سرویس های ۳۰نما در ساعات مختلف شبانه روز فیلتر شدند. مدت زمان بین منتشر کردن آخرین دامنه جدید و فیلتر شدن آن فقط ۱۳ دقیقه بود! با در نظر گرفتن شرایط فعلی تعویض دامنه بیشتر برای کاربران مشکل ساز خواهد بود و به همین دلیل تا اطلاع ثانوی سایت فقط از طریق فیلترشکن و یا وی پی ان در دسترس خواهد بود، در نظر داشته باشید که قانون منع استفاده از فیلتر شکن و وی پی ان برای دانلود فیلم تا اطلاع ثانوی در نظر گرفته نخواهد شد.»
سایت دیجی موویز نیز که به رایگان امکان دانلود و استریم کردن فیلم های روز دنیا با زیرنویس فارسی چسبیده را فراهم کرده است دچار مشکلی مشابه شده و در اکانت اینستاگرامی خود عنوان داشته که دامنه‌های جدیدشان دائما مسدود می‌شود.
سایت های دانلود فیلم رایگان دیگری نظیر روبیکسفا و مووی سیتی نیز به این چالش برخورد کرده‌اند و گزند فیلترینگ تقریبا بیشتر سایتهای دانلود فیلم که مجوزی ندارند را رها نکرده است. برخی از این سایتها به ناچار اعلام کردند که ورود و دانلود از سایت تنها از طریق فیلترشکن میسر خواهد بود و این مساله چالش‌های جدیدی از جمله سرعت و حجم اینترنت را برای کاربرانشان فراهم کرده است.
برای واکاوی این اتفاقات بد نیست نگاهی تاریخی به نبرد فیلترینگ و سایتهای دانلود فیلم بپردازیم، نبردی که آغاز سخن آن در مهر ۹۶ و با نابودی تاینی موویز صورت گرفت و تا به امروز ادامه دارد و هر از گاهی دوباره اوج می‌گیرد.
از آن زمان که تاینی موویز بسته شد، بسیاری از سایت های دانلود فیلم به دنبال بازآفرینی تجربه این سایت برای کاربران عشق فیلم داخل کشور بودند. قالب‌های کپی پیست شده‌ای از این وبسایت در مجموعه‌های جدید قد علم می‌کرد و سایت‌هایی قارچ مانند با سر و شکل تاینی موویز سر و کله‌شان پیدا شد و در این بین چند مورد توانستند بیشتر خوش بدرخشند. دیبا مووی یکی از این موارد بود که به علت رایگان بودن، کاربران زیادی داشت و سایتهای دیگری نظیر نایت مووی و 30nama و imoviedl و… نیز در بین کاربران محبوب بودند.
پاییز سال گذشته اما نامه دادستانی کشور باعث شد که بساط همه این سایت ها جمع بشود. دیبا مووی محو شد و سایتهای دیگر نیز به خاموشی گراییده شدند. VODها فحش خوردند و هرچه گفتند شکایتی از سمت ما صورت نگرفته، کمتر کسی باور کرد. بازار زیرنویس فارسی به قهقهرا کشیده شد و VODها برای مدتی یکه‌تاز میدان شدند اما در نهایت ماجرا به شکل سابق درآمد.
کمی گذشت و آبها از آسیاب افتاد و سایتها دوباره ظهور کردند. این بار اما همانطور که حدس زده می‌شد، اکثر سایت های دانلود فیلم سرورهای خود را به خارج از کشور منتقل کرده بودند تا آرشیو غنی‌شان را حفظ کنند. این موضوع باعث شده بود که سایتها برای هزینه‌های سرسام آور نگه‌داری این سرورها، حق عضویت بگیرند و نرخ‌هایشان نیز کمی تا قسمتی بالاتر برود. البته در این میان عده‌ای از سایت ها نیز همچنان دانلود فیلم را به رایگان برای کاربران در نظر گرفته بودند و کسب درآمد خود را از طرق دیگر دنبال می‌کردند.
باید بدانید این رایگانی هم البته بی‌علت نیست و درآمدزایی سایت های دانلود فیلم به میزان ترافیک دانلودی که ایجاد می‌کنند برمی‌گردد. شایعات حکایت از این دارد که سرور های داخل کشور، نه تنها هزینه ای بابت سرور دانلود و میزبانی داخل ایران از وبسایت های بزرگ ایران نمیگیرند بلکه به ازای هر ترابایت دانلود از سرور های داخل ایران مبلغی بین 7 تا 10 هزارتومان هم به مدیریت وبسایت بخاطر ایجاد ترافیک دانلود پرداخت می‌کنند.
به عنوان مثال طبق شنیده‌هایی که نمی‌شود صحت و سقم آن را به طور صد در صد تایید کرد، سایت های معروف دانلود فیلم روزانه چیزی نزدیک صد ترابایت دانلود به ارمغان می‌آورند و اگر هر ترابایت هم 10,000 تومان محاسبه شود، با مبلغ سی چهل میلیونی در ماه روبرو خواهیم شد که منهای تبلیغات و… خواهد بود. در واقع تقریبا همه فعالان عرصه هاستینگ می‌دانند که وجود این سایتهای دانلود به نفع FCPها (همان ارائه دهندگان اینترنت خط ثابت) است چرا که باعث ایجاد ترافیک دانلود بیش از حد می‌شود.
موضوعی که از پارسال تا امسال رخ داده، فعالیت ممتد و پویا و سرسختانه «ساترا» است. سازمانی که از مدتها پیش راه‌اندازی شده و طی یک سال اخیر فعالیت خود را بیشتر کرده است. باید اعتراف کرد که VODها و سایتهای دانلود فیلم در این تقریبا یک سال شیوع کرونا، نقش مهمی در سرگرم کردن مردم در خانه‌هایشان و تداوم قرنطینه داشتند و آنطور که آمارها می‌گوید، VODها جزو برندگان شرایط حاد کرونا به حساب می‌آیند.
از همین روست که ساترا در این ایام بیشتر فعال شده و نقش مهم‌تری را ایفا می‌کند، نقشی که البته هنوز مشخص نیست در مسدودسازی سایت های دانلود فیلم اخیر چقدر نقش دارد اما ذکر این نکته الزامیست که این نهاد حاکمیتی بارها اعلام کرده سایتهای دانلود باید از آنها مجوز بگیرند. در حال حاضر نیز سایت‌هایی که مجوز ساترا را ندارند دائما مورد این حملات قرار گرفته‌اند.
اما دلیل اینکه سایت های دانلود فیلم زیر بار مجوز نمی‌روند چیست؟ احتمالا از دست دادن کاربران خود. اما چرا کاربران از دست می‌روند؟ پاسخ تقریبا واضح است: قدرتمند شدن VODها باعث شده که تقریبا تمام محتوای داخلی و خارجی در این پلتفرم‌ها یافت شود و سرعتشان نیز تقریبا به سرعت سایت های دانلود فیلم رسیده (دیشب Tenet به صورت دوبله شده در فیلیمو منتشر شد). رقابت با سرمایه‌های میلیاردی این شرکت‌ها که حتی وارد حوزه تولید سخت افزار شدند کار هرکسی نیست مگر اینکه محتوای متفاوتی ارائه کند و در اینجا محتوای متفاوت یعنی «فیلم بی‌کم و کاست» یا به زبان خودمانی «فیلم بی‌سانسور.»
واقعیت اینست که در شرایط کنونی کشورمان و با فرهنگ جامعه ایرانی، نمی‌توان از ارائه فیلم بی‌سانسور دفاع کرد (جالب است بدانید امروز ۱۳ آذرماه روز جهانی مبارزه با سانسور است) اما در هر حال بسیار منطقی و بدیهی به نظر می‌رسد که نهادهای مرتبط علیه ارائه این قبیل فیلم‌ها به کاربران باشند.
سایتهای با مجوز ساترا از حداقل سانسور در فیلم‌های خود بهره می‌برند و پوشش‌های نامناسب را با ابزارهایی خاص مورد عنایت قرار داده! تا فیلم کمترین لطمه را بخورد. با این وجود برخی از کاربران به دنبال فیلم های بی‌کم و کاست هستند و سایت های دانلود نیز تنها با استفاده از این حربه و ویژگی است که می‌توانند آنها را به سمت خود جذب کنند چرا که همانطور که گفته شد، عملا رقابت با VODها در این ایام کار بسیار سختی شده است.
اگر در گذشته بسیاری از گروه‌های دوبله و زیرنویس‌کننده‌های برتر کشور با سایت های دانلود بزرگ در ارتباط و همکاری بودند، حالا بیشتر این افراد در همکاری با فیلیمو و نماوا و امثالهم هستند. آنها در این همکاری هم دردسر کمتری می‌کشند و هم درآمد بیشتری عایدشان می‌شود. با این وجود اکثر سایت های دانلود فیلم دست از کار نکشیدند و کماکان به فعالیت خود ادامه داده‌اند.
ناگفته نماند که این قبیل برخوردها که منجر به تعطیلی و ورشکستگی صاحبان این سایتها می‌شود، باعث شده که برخی از قدیمی‌های این حوزه اما تصمیم گرفتند سری که درد نمی‌کند را دستمال نبندند و کلا تغییر ماهیت دادند؛ مانند ایران فیلم که این روزها تبدیل به یک سایت پیشنهاد فیلم شده و خبری از آن سایتی که استودیو دوبله اختصاصی خود را داشت و … دیگر درش پیدا نمی‌شود.
مساله رعایت قانونی کپی‌رایت هم از حدس و گمان‌های دیگری است که توسط برخی کاربران پیرامون مسدودسازی این سایتها مطرح می‌شود. مساله‌ای که کاملا دور از ذهن می‌رسد چرا که حداقل تا به امروز، متاسفانه برخلاف قانون جهانی، آرشیو تمامی وبسایت‌های رسمی و با مجوز داخلی هم هیچ رگه‌ای از کپی‌رایت در بخش فیلم‌های بین‌المللی خود ندارند. سایت های دانلود فیلم نیز طی یکی دو سال اخیر هیچ‌گاه محصولات داخلی را برای دانلود رایگان کاربران خود عرضه نمی‌کردند. این مورد شایعه عدم رعایت قانون کپی‌رایت را تا حد زیادی کمرنگ می‌سازد.
